Είμαστε στην τελική ευθεία. Αυτή είναι η τελευταία εβδομάδα της Αποκριάς και μετά απο το επιτυχημένο πάρτυ του ΣΕΟ με πολύ κόσμο, σπιτικά μεζεδάκια, χορό, δώρα και εκπλήξεις που περίμεναν μικρούς και μεγάλους σκεφτόμουν τα παραδοσιακά έθιμα του νησιού μας.
Το αποκορύφωμα λοιπόν όλων των εκδηλώσεων δεν είναι άλλο απο τον ΚΑΔΗ. Ο καδής ήταν ο Οθωμανός δικαστής την εποχή της ηγεμονίας στη Σάμο.Είχε την προσωπική του φρουρά τα λεγόμενα ΓΚΙΖΑΝΙΑ, τα οποία τον περιέφεραν στις γειτονίες και τους δρόμους του χωριού, καθισμένο ανάποδα πάνω σε ένα γάιδαρο. Έτσι έφταναν στην πλατεία του χωριού όπου έστειναν το "δικαστήριο", επινοούσαν τις κατηγορίες και δίκαζαν τους χωριανούς.
Στο τέλος όμως τα γκιζάνια επαναστατούσαν, τον "κρέμαγαν" με σκοινί απο τον μεγάλο πλάτανο της πλατείας και τον κάπνιζαν βάζοντας φωτιά .
Και τότε ξεκινούσε το μεγάλο γλέντι με όλο το χωριό και βέβαια με την ΤΣΑΜΠΟΥΝΑ.
Η τσαμπούνα είναι παραδοσιακό όργανο για τα νησιά μας Σάμο, Ικαρία, Φούρνους και δεν υπήρχε γλέντι χωρίς τον τσαμπουνιέρη (στη Στερεά Ελλάδα αντίστοιχα είναι η γκάιντα).
Η τσαμπούνα κατασκευαζόταν απο τον ίδιο τον οργανοπαίχτη και αποτελείτο απο 3 μέρη. Το ασκί , το επιστόμιο και τη τσαμπούνα δηλαδή τη συσκευή απο όπου γινόταν η παραγωγή του ήχου.
Το ασκί ή τουλούμι το έφτιαχναν απο δέρμα κατσίκας και το έπλεναν στη θάλασσα για να είναι μαλακό και να μην χάνει τον αέρα του.
Το επιστόμιο είναι η συσκευή απο την οποία φυσάει ο οργανοπαίκτης , δηλαδή ενας σωλήνας απο καλάμι ή πικροδάφνη.
Σε πολλά χωριά μας αναβιώνει το έθιμο του καδή ακόμη και σήμερα και βέβαια πρωτοστατούν ο Σύλλογος του Καπετάν Λαχανά στη πόλη της Σάμου αλλά και το χωριό των Σπαθαραίων.
΄Εχουμε όμως και τα φραντζόλια, τους μασκαράδες που όλες αυτές τις μέρες κυκλοφορούσαν στα χωριά. Η λέξη πιθανόν προέρχεται απο τη λέξη φράντζα που σημαίνει στόλισμα. Τα φραντζόλια ντύνονταν με παράταιρα ρούχα που συνήθως έβαζαν το ένα πάνω απο το άλλο και βέβαια είχαν το πρόσωπό τους πάντα καλυμμένο.
Όλο το Τριώδιο κυκλοφορούσαν μόνο τη νύχτα.Έμπαιναν στα σπίτια και πείραζαν τους νοικοκυραίους, στο δρόμο τους περαστικούς στα καφενεία όπου επιζητήσαν κεράσματα χωρίς ποτέ να δείχνουν το πρόσωπό τους. Και το αποκορύφωμα ήταν την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς.
έθιμα που μας παραπέμπουν στα Ανθεστήρια των Αρχαίων Ελλήνων στα οποία γιορταζόταν η είσοδος της Άνοιξης αλλά ήταν παράλληλα και αφιερωμένη στους νεκρούς και τις ψυχές.
Νομίζω ότι κάπως έτσι είναι και στη σύγχρονη εποχή αν σκεφτούμε ότι τα Σάββατα ή ψυχοσάββατα είναι αφιερωμένα απο την εκκλησία μας στις "ψυχές".
Το αποκορύφωμα λοιπόν όλων των εκδηλώσεων δεν είναι άλλο απο τον ΚΑΔΗ. Ο καδής ήταν ο Οθωμανός δικαστής την εποχή της ηγεμονίας στη Σάμο.Είχε την προσωπική του φρουρά τα λεγόμενα ΓΚΙΖΑΝΙΑ, τα οποία τον περιέφεραν στις γειτονίες και τους δρόμους του χωριού, καθισμένο ανάποδα πάνω σε ένα γάιδαρο. Έτσι έφταναν στην πλατεία του χωριού όπου έστειναν το "δικαστήριο", επινοούσαν τις κατηγορίες και δίκαζαν τους χωριανούς.
Στο τέλος όμως τα γκιζάνια επαναστατούσαν, τον "κρέμαγαν" με σκοινί απο τον μεγάλο πλάτανο της πλατείας και τον κάπνιζαν βάζοντας φωτιά .
Και τότε ξεκινούσε το μεγάλο γλέντι με όλο το χωριό και βέβαια με την ΤΣΑΜΠΟΥΝΑ.
Η τσαμπούνα είναι παραδοσιακό όργανο για τα νησιά μας Σάμο, Ικαρία, Φούρνους και δεν υπήρχε γλέντι χωρίς τον τσαμπουνιέρη (στη Στερεά Ελλάδα αντίστοιχα είναι η γκάιντα).
Η τσαμπούνα κατασκευαζόταν απο τον ίδιο τον οργανοπαίχτη και αποτελείτο απο 3 μέρη. Το ασκί , το επιστόμιο και τη τσαμπούνα δηλαδή τη συσκευή απο όπου γινόταν η παραγωγή του ήχου.
Το ασκί ή τουλούμι το έφτιαχναν απο δέρμα κατσίκας και το έπλεναν στη θάλασσα για να είναι μαλακό και να μην χάνει τον αέρα του.
Το επιστόμιο είναι η συσκευή απο την οποία φυσάει ο οργανοπαίκτης , δηλαδή ενας σωλήνας απο καλάμι ή πικροδάφνη.
Σε πολλά χωριά μας αναβιώνει το έθιμο του καδή ακόμη και σήμερα και βέβαια πρωτοστατούν ο Σύλλογος του Καπετάν Λαχανά στη πόλη της Σάμου αλλά και το χωριό των Σπαθαραίων.
΄Εχουμε όμως και τα φραντζόλια, τους μασκαράδες που όλες αυτές τις μέρες κυκλοφορούσαν στα χωριά. Η λέξη πιθανόν προέρχεται απο τη λέξη φράντζα που σημαίνει στόλισμα. Τα φραντζόλια ντύνονταν με παράταιρα ρούχα που συνήθως έβαζαν το ένα πάνω απο το άλλο και βέβαια είχαν το πρόσωπό τους πάντα καλυμμένο.
Όλο το Τριώδιο κυκλοφορούσαν μόνο τη νύχτα.Έμπαιναν στα σπίτια και πείραζαν τους νοικοκυραίους, στο δρόμο τους περαστικούς στα καφενεία όπου επιζητήσαν κεράσματα χωρίς ποτέ να δείχνουν το πρόσωπό τους. Και το αποκορύφωμα ήταν την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς.
έθιμα που μας παραπέμπουν στα Ανθεστήρια των Αρχαίων Ελλήνων στα οποία γιορταζόταν η είσοδος της Άνοιξης αλλά ήταν παράλληλα και αφιερωμένη στους νεκρούς και τις ψυχές.
Νομίζω ότι κάπως έτσι είναι και στη σύγχρονη εποχή αν σκεφτούμε ότι τα Σάββατα ή ψυχοσάββατα είναι αφιερωμένα απο την εκκλησία μας στις "ψυχές".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου